'A livella

di Antonio de Curtis

Ogne anne, 'u du novembre,ce sta l'usanze
pe le muerte de scì au Cambesande.
Ognejune l' ava fa chessa crianze;
ognejune 'u ava ave' cusse penzìere

Ogne anne, puntualmende, chessa scernate,
de chessa triste e meste usanze,
pur ji ce vogghe, e che le fiùre addobbe
'u locule de marme de zi' Vincienze.

Cusse anne m'è seccisse 'n avvendure
dope ca so fatte 'u triste omagge.
Madonne! ce 'nje penzeche, ce pavure!,
ma dope me facibbe chiu' coragge.

'U fatt je cusse, stat'me a sendi':
jer' quase 'llora de la chiusure:
ji, musce musce, steve p'assie
scettànde 'u uècchie a qualche sepolture

"QUI DORME IN PACE IL NOBILE MARCHESE
SIGNORE DI ROVIGO E DI BELLUNO
ARDIMENTOSO EROE DI MILLE IMPRESE
MORTO L' 11 MAGGIO DEL '31".

'U stemme che la corone sop' a tutte
sotte 'na grosce fatte de lambadine;
tre mazze de rose ch 'na strisce de lutte:
cannele, candelotte e se' lumine.

Proprie apprisse a la tombe de stu segnore
'nce steve 'n alda tombe piccinonne,
abbandenate, senza manche 'nu fiore;
che sope, solamente 'na groscette .

Sop'a la grosce appene se lescève:
"ESPOSITO GENNARO - NETTURBINO":
chiamendannele, ce pene me faceve
cusse muerte senze manghe 'nu lumine!

Questa è la vita! 'ncape a mè penzave
c' ava avute tante e c' non tene nudde!
Cusse povere criste s'aspettave
che pure 'o ualde munne jer' pezzende?

Mentre penzave jinde a mè a 'sta cosa
s' jer' fatte quase menzannotte,
e je remanibbe chiuse priggioniere
muerte 'd pavure...'nnanze a le cannele.

Tutte 'na botte, ce vegghe da lendane?
du' ombre s'avvecenavene dalla vanna' mè
Penzabbe: cusse fatte a mè m' pare strane
Stogghe scetate...dormeche o j'è fantasie?

Ma quale fantasie.. jeve 'u Marchese
che la tubbe, 'a caramelle e cu' pastrane;
cudd'alde apprisse a jidde 'nu pezzente;
tutte fetende e che 'na scope 'mmane

E cudde cèrtamènte j'è don Gennare
'u muerte poveridde..'u spazzine.
Cusse fatte a me non pare proprie chiare:
so' muerte e se retirene a chess'ore?

Quanne arrevarene da mè a 'nu palme
'u Marchese se fermo' de botte,
se veldo' e musce musce...calme calme,
decette a don Gennare: "Giovanotto"

Da Voi vorrei saper, vile carogna,
con quale ardire e come avete osato
di farvi seppellir, per mia vergogna,
accanto a me che sono blasonato!

La casta è casta e va,si,rispettata,
ma Voi perdeste il senso e la misura;
la Vostra salma andava, si, inumata;
ma seppellita nella spazzatura!

Ancora oltre sopportar non posso
la Vostra vicinanza puzzolente,
fa d'uopo, quindi, che cerchiate un fosso
tra i vostri pari, tra la vostra gente"

"Signore Marchese, la colpe non è la me'
je nun v'avesse fatte maje cusse terte;
'mghiereme je state a ffa' chessa strunzate
je ce peteve fa' ce jeve muerte?

Se jer' angore vive ve facesse chentente,
peghiave la cascetedde che l' quatt'òssere
e probie mò, jinde a cusse istannde
me scaffasse inde a 'n alda fosse".

"E cosa aspetti, oh turpe malcr'eato,
che l'ira mia raggiunga l'eccedenza?
Se io non fossi stato un titolato
avrei già dato piglio alla violenza!"

Famme vedè... de cose sì capasce...
Addavere, Marchè, me so scucciate
a sendirte; e ce pèrdeche pure la pascenze,
me scordeche ca so' muerte e so' mazzate!...

Ma ce te cride d'essere...Gesu Ccriste?
Dò jinde, 'u si capita o no' , ca simme eguale?...
... Muerte si' tu e muerte so' pur' io;
simme tutt' 'le stesse tale e quale".

"Lurido porco!...Come ti permetti
paragonarti a me ch'ebbi natali
illustri, nobilissimi e perfetti,
da fare invidia a Principi Reali?".

"Ma quale Pascque...Natale e Bfanie...
T'u 'uè scaffa' 'ncape.. indo' cervidde
cà si malate ancore de fantasie?
la morte 'u sa' ce je'?...è una livella

'Nu rre, 'nu maggistrate, nu grand' omme,
passate stu canciedde ha fatte 'u punte
ha perdute tutt, la vita e ppure 'u nome:
non t'u si' fatte ancore cusse cunte?

Perciò, stamme a ssenti'...nu sì' facenne 'u sceme
sopportame vicine..ce t 'mborte?
Chisse pagliacciate le fascene sule le vive:
'nuje sime sèrie' ... appartenime a' morte!"

Traduzione di Gianni per Rossana da Bari

Vota il film di Totò

Home  Biografia  Teatro  Cinema  Televisione  Poesie  Canzoni 
Frasi celebri  Fumetti  Fotografie  Totomania  Il baule  Home video 
Totò in TV  News  Ricordi  Interviste  Quiz  Libri  Caricature  Giornali 

www.antoniodecurtis.com