A livella

di Antonio de Curtis

Ògni anno, a-o doì de novembre, gh'è l'uso
pe i mòrti, d'anâ a-o Çimiteio.
Ognidun a deve fâ sta creansa;
ognidun o deve tegnî sto penscëo.

Ògni anno, puntalmente, inte sto giorno
de sta triste e mesta ricorrensa,
anche mì ghe vaggo, e co-i sciöi adorno
o lòculo de marmo da lalla Vincensa.

St'anno m'è accapitâ 'n'avventùa
dòppo d'avei compïo o triste omaggio.
Madònna! se ghe penso, che puïa!
ma dappeu me son fæto coraggio.

O fæto o l'è sto chì, stæme a sentî:
s'avvixinäva l'öa che serravan:
e mì, stava pe sciortî
cacciando 'n'euggio a quarche seportùa.

"Chì dòrme o nòbile marcheise
scignöro de Rovigo e de Bellun
coraggioso eròe de mille impreize
mòrto l'11 de mazzo do '31"

O stemma co-a coronn-a sorv'a tutto,
sotta 'na croxe fæta de lampadinn-e;
trèi masci de reuze co 'na fascia a mòrto:
candeie, candeiette e sei lummìn.

Propio attaccâ a-a tomba de sto scignöro
gh'ëa 'n'ätra tomba piccinn-a,
abbandonâ, sensa manco 'n sciô;
pe lapide, solo 'na croxetta.

E sorve a-a croxe se lezeiva appenn-a:
"Esposito Gennaro - spassin":
ammiandola, che penn-a a me faxeiva
sto mòrto sensa manco 'n lummìn!

"Sta chì a l'è a vitta!" pensava
"chi à avùo tanto e chi no gh'à ninte!
Sto pöveo cristo se l'aspëtava
ch'o foisse pöveo all'ätro mondo ascì?"

Intanto che fantasticava inte sto pensciëo,
s'ëa zà fæta quæxi mëzaneutte,
e son arrestòu serròu prexonê,
mòrto de puïa davanti a-e candeie.

Tutt'insemme, cöse te veddo de lontan?
Doe ombre che me s'avvexinn-an
Ò pensòu: sta cösa me pâ strania
Son matto, dòrmo, o a l'è 'na fantaxìa?

Ätro che fantaxìa; o l'ëa o Marcheise:
co-o meicädo, a ciappelletta e o cabbàn;
derrê a lê vegnïva 'n'òmmo mâ piggiòu;
spussoento e co 'na spassuïa 'n man.

"Sto chì o l'è sens'ätro o Gennaro
o mòrto pöveo, o spassin.
Inte sta faccenda no ghe veddeiva ciæo:
son mòrti e van à dormî a st'öa?

I doì me stavan passando vixin un parmo,
quand'o Marcheise o se ferma de corpo
e o dixe, carmo carmo, a-o Gennaro: "Zovenòtto!
da voscià voriê savèi, brutta legëra,

con quæ ardî ve sèi permisso
de fâve seppellî vixin a mì che son nòbile!
A casta a l'è casta e a và, scì, rispettâ,
ma voscià æi perdùo o senso da mesùa;

a vostra salma a l'anäva, scì, seppellïa;
ma seppellïa inta rumenta!
No pòsso ciù sopportâ a vòstra vixinansa spussoenta,
infin l'è mëgio che ve çerchê 'n beuggio

into mëzo a-a gente comme voî"
"Sciô Marcheise, no g'ò de corpa,
mì no ghe l'avieiva fæto sto tòrto;
a l'è stæta a mæ moggê a fâ sta belinata,

mì cöse ghe poeiva fâ s'ëa mòrto?
Se mì foisse vivo ve faiê contento,
piggieiva a cascia co-e quattr'òsse
e me n'anieiva inte 'n'ätra fòssa".

"E cöse t'aspëti, brutto mâ-creòu,
che me vëgne 'n scciuppon de fotta?
Se mì no foisse 'n titolòu
t'aviê zà dæto 'na saccâ de bòtte!"

"Voriê 'n pò vedde ... a violensa ...
Te diggo a veitæ, Marcheise, me son rotto e balle
de stâte a sentî; se perdo a paziensa,
me desmentego che son mòrto e son bòtte! ...

ma chi ve creddèi d'ëse ... o Segnô?
Chi drento, ti o veu accapî, che semmo pægi? ...
... Mòrto t'ê tì e mòrto son mì ascì;
ognidun comme i ätri o l'è tale e quale".

"Brutto pòrco! ... Comme ti te permetti
de paragonâte a mì che g'ò avùo natali
inlustri, nobiliscimi e perfetti,
da fâ venin a-i Prinçipi Reali?".

"Ma quæ Natale ... Pasqua e Epifania!!!
Ti t'o veu mette'n testa ... inta çervella,
che ti stæ dixendo de belinate? ...
A mòrte ti o sæ cös'a l'è? ... a l'è 'na livella.

Un re, un magistròu, un grand'òmmo,
passando da sto cancello o l'à accapïo
ch'o l'à perso tutto, a vitta e o nomme ascì:
no ti te n'æ ancon reiso conto?

Infin, stamme a sentî ... no fâ o schinfioso,
soppòrtime vixin, che te ne fretta?
Ste belinate e fàn solo i vivi:
noiätri semmo seri ... appartegnimmo a-a mòrte!"

traduzione in genovese di Angelo Pavese

Vota il film di Totò

Home  Biografia  Teatro  Cinema  Televisione  Poesie  Canzoni 
Frasi celebri  Fumetti  Fotografie  Totomania  Il baule  Home video 
Totò in TV  News  Ricordi  Interviste  Quiz  Libri  Caricature  Giornali 

www.antoniodecurtis.com