'A livella

di Antonio de Curtis

Ogni an al dü ad nuémbar gh’è l’üšansa
d’andà a truà i mort al Cimitéri
e insì tüt i person con la creansa
i devan tiras via al tribüléri.

Ogni an, puntüalmént, par fa unur
a questa trista e mèsta ricurenša
agh vò anca mi, par mèt un quatar fiur
‘s la tomba ad maram ad mè sia Vincenša.

I st’an mè capità un’aventüra
dopu da vè cumpì l’uperasiòn,
Madona, quand agh pénsi, che pagüra,
anca adès am végna ammò al magòn.

Al fat l’è quèst: stèm un po’ a sentì,
l’er quaši l’ura ad sarà sü i purtòn
e mi, pian pian s’eri dré surtì
duciand in si maram i iscrisiòn.

QUI DORME IN PACE IL NOBILE MARCHESE
SIGNORE DI ROVIGO E DI BELLUNO
ARDIMENTOSO EROE DI MILLE IMPRESE
MORTO L’ 11 MAGGIO DEL ’31.

Una stèma, una curona , un munümént,
suta una cruš fata ad lampadin,
tri mas ad röš, un nastar bèl lüsént,
candel, candilot e seš lümin.

Propi visin la tomba da ‘stò siur
gh’era una povra tomba piculina,
mal misa, sensa nanca un fiur
e par sègn gh’er sulament una crušina.

E in sal sas apena un po’ as legiva:
CARLETTO SOMARIVA, NETTURBINO.
Guardandala che pena c’la ‘m fašiva
‘stà tomba abandunà, sensa un lümin!

Questa l’è la vita, fra mì e mì pensava,
chi l’è agh ga vüd tant e chi gh’ha gnént,
‘sto povar crist chisà sal sa spétava
che pür da mort a l’era un sacramént?

Intant ca fašivi ‘sti ragiunamént
er gnüd scür, s’era fat not
e mì sum restà dentar lì sgumént
mort ad pagüra, in meš ai candilot.

Ma tüt a un trat, sa vèdi da luntan?
du ombar vicinas al mè canton,
al fatto al m’è parù un po’ stran!
Sum sveli, dormi o l’è imaginasion?

Altar che fantasia, l’era al Marcheš,
col cilindar, la caramèla e col pastran,
arenta gh’era un om mal in arneš,
vestì da stras, e cun la scua in man.

Quas’chì l’è certament al Sumariva,
al mort abandunà, cl’era al rüdè,
ades capivi qual ca sücediva:
jeran mort ca pasegiava avanti e indré.

I en rivà a dü metar, renta mì,
quand al Marcheš al sé fermà, di botto,
al s’è vultà, e pö al s’è pianta lì.
Rivulgendas al spašin: Giovanotto!

Da voi vorrei saper, vile carogna,
con quale ardire e come avete osato
di farvi seppellir, per mia vergogna,
accanto a me, che sono blasonato?!

La casta è casta e va rispettata,
e voi perdeste il senso e la misura;
la vostra salma andava si inumata,
ma seppellita nella spazzatura!!

Da voi vorrei saper, vile carogna,
con quale ardire e come avete osato
di farvi seppellir, per mia vergogna,
accanto a me, che sono blasonato?!

La casta è casta e va rispettata,
e voi perdeste il senso e la misura;
la vostra salma andava si inumata,
ma seppellita nella spazzatura!!

Ancora oltre sopportar non posso
la vostra vicinanza puzzolente.
fa d’uopo, quindi, che cerchiate un fosso
tra i vostri pari, tra la vostra gente!!

Scüsa Marcheš, l’è no stat culpa mia,
mi t’avrisi no fat ‘stu tort,
l’è la mè dona cl’ha fat ‘sta feseria,
mi sa pudivi fà, mi s’eri mort!

Sa füsi viv, pudarisi fat cuntent,
piarisi la caseta cui mè os,
andrisi sübit, e sensa cumpliment
a cercam da bon un altar fos.

E cosa aspetti, oh turpe malcreato
che l’ira mia raggiunga l’eccedenza?
Se io non fossi stato un titolato
avrei già dato piglio alla violenza!

Stam a sentì, Marcheš di mè stival,
t’ sé pien ad boria, at sé pien da spatüs,
cui tò discurs m’èt propi rut i bal,
füsi no mort, at rumparisi al müš.

Ma sa t’ credat da vès, o rimbambì,
t’è no capì che chi, dopu al décès,
mort at s’è ti, e mort sum anca mì,
ognun l’è tan’mè l’altar, tüti istès.

Lurido porco, come ti permetti
paragonarti a me ch’ebbi natali
illustri, nobilissimi e perfetti
da far invidia a principi reali?

Ma che Nadal, che Pasqua e Epifania!
At vö mètat in tésta, o gran canéla,
ti ‘t sè malà un mò tant ad fantašia,
la mort at sé sa l’è? L’è una livéla:

un Re, un Magistrà, un Senatur,
pasand da ‘stò cancèl, da ‘sta ciuenda,
han pèrs la vita, al num e pür i unur,
sagh vör a mèt in testa ‘sta facenda?

Perciò, stam a sentì, fa no al cativ,
lasa pèrd sa ta stò arenta, l’è no un tort,
jen stüpidad chi fan dumà tra i viv,
nüm cercuma da vès séri, nüm sum mort!!

Tradotta in dialetto pavese da Agostino Faravelli

Vota il film di Totò

Home  Biografia  Teatro  Cinema  Televisione  Poesie  Canzoni 
Frasi celebri  Fumetti  Fotografie  Totomania  Il baule  Home video 
Totò in TV  News  Ricordi  Interviste  Quiz  Libri  Caricature  Giornali 

www.antoniodecurtis.com