'A lëvèllë
di Antonio de Curtis
Tùttë l'ànnë, 'u dújë nuwèmbrë, è jjusànzë
ca pî mòrtë nu' àmm'a jì a lu cambësàndë.
Tùttë vànn'a ffà quèsta crëjànzë:
a 'i mòrtë l'ha' pënzà 'na vóta tàndë.
Tùttë l'ànnë, sènza ménë, sta jurnètë,
ca të fà rëcurdà dë chi t'è mmòrtë,
ji púrë vàjë e, cchî fjúrë profumètë,
a 'i mòrtë míjë pòrtë stu confòrtë.
Awànnë trówë 'na bbèlla cungëndúrë...
dóp'a cunzègnë dë ddu trìstë omàggë.
Madònnë! Së ccë pènzë, e cchë ppavúrë!
Pu më sò ffàttë jànëm'e ccuràggë.
'U fàttë jè qquìstë, stìtëmë a ssëndì:
cë vvucënèvë l'órë dâ chjusúrë:
ji, tómë tómë, më bbëjèvë a sscì
mmënànnë 'n'òcchjë a cchèche sëbbëltúrë.
"Qui dòrme in bàce il nòbbile marchése
signóre di Rovígo e di Bellúno
ardimendóso eróe di mìlle imbrése
mòrto l'11 màggio del trendúno".
'U stèmmë câ coróna sópë a ttùttë...
...sòttë 'na crócë chë li lambadínë;
tre mmàzz'ë fjórë chë 'na fàsscë a llùttë:
cannélë, cannëlòttë e sséjë lumínë.
Pròpjë azzëcchètë â tòmbë dû sëgnórë
cë stévë 'n'àta tòmba puwërèttë,
abbandunètë, sènza mànghë 'nu fjórë;
pë ssègnë, pròpjë sckìttë 'na crucèttë.
E ssóp'â crócë a stèndë cë lëggévë:
"Espòsëtë Ggënnèrë - netturbínë":
spëjànnëlë, chë ppénë më facévë
stu mòrtë sènza mànghë 'nu lumínë!
Quèstë jè la vítë! 'nghèpë a mme pënzèvë...
chi ha vvútë tàndë e cchi nnë jjèvë nèndë!
Stu pòvërë spjandètë cë aspettèvë
ca púrë a l'àtu mùnnë jévë pëzzèndë?
Mèndrë ca ji pënzèvë e jjév'annàndë,
cë jévë fàttë quèsë mézanòttë,
e ssò rrumèsë jìd'a 'u cambësàndë,
ca pâ pavúrë më cachèvë sòttë.
Ma dë bbòtte, chë vvédë da lundènë?
dúj'òmbre drìttë drìttë â víja míjë...
Hê dìttë: stu fàtte a mme më pèrë strènë
Sò rruspëgghjètë...dòrmë o è ffandasíjë?
Quàlla fandasíe.. jéve 'u Marchésë
cû tùbbe, 'a caramèllë e ccû pastrènë;
quìllë ca jév'apprèssë, 'nu furésë;
tùtte fëtènde e cchë 'na scópa mmènë.
E qquìllë certamèndë jè Ggënnèrë
'u mòrtë puvërèttë...'u scupatórë.
Jìnd'a stu fàttë ji në ngë védë chjèrë:
sò mmòrtë e ccë rrëtìrën'a qquèst'óre?
Lundènë putèvënë stà 'nu pàlmë,
quànn'u Marchésë cë fèrmë dë bbòttë,
cë vótë tómë tómë, ccàlmë càlmë
e ddícë a Ggënnarínë: "Giovanòttë!
Da Vói vorréi sapèr, víle carògna,
con quàle ardíre e ccóme avéte osàto
di fàrvi seppellìr, per míja vergògna,
accàndo a mme che ssóno bblasonàto!
La càsta è ccàsta e và, sì, rrispettàta,
ma Vói perdèste il sènzo e la misúra;
la Vòstra sàlma andàva, sì, inumàta;
ma seppellíta nèlla spazzatúra!
Angóra òltre sopportàr non bòsso
la Vòstra vicinànza puzzolènde,
fà d'uópo, quìndi, che cerchiàte un fòsso
tra i vòstri pàri, tra la vòstra ggènde".
"Gnórë Marchése, nnë jjè ccòlpa míjë,
ji nnë v'avèsse fàttë quìstu tòrtë;
è stètë mugghjèrëmë a ffà sta fëssaríjë,
ji chë pputévë fà së jjévë mórtë?
Fùssë vívë vë faciarríjë cundèndë,
pëgghjàsse 'a casscëtèllë chî quàtt'òssë
e ppròpjë mo, 'u wi', jìnd'a stu mumèndë,
më në trascèssë jìnd'a 'n'àta fòssë".
"E ccósa aspetti, oh tùrpe malcreàto,
che l'íra míja raggiùnga l'eccedènza?
Se íjo non fòssi stàto un titolàto
avréi ggià ddàto pìggljo àlla violènza!".
"Fàmmë vëdé... fàllë 'a fëssaríjë...
'A vërëtà, Marché', më sò stuffètë
a nnusëlà; mo fàccë 'na mupíjë,
rëtòrn'a jjèssë vívë e ssò mmazzète!...
Ma chë ttë crídë, ca tu si' ...'nu ddíjë?
qqua jìndë,'u vu' capì, ca símë ewuèlë?...
...Mòrtë sò jji e mmòrto si' ssuríjë;
nu' símë tùttë quàndë tèl'e qquèle".
"Lùrido pòrco!...Cóme ti permètti
paragonàrti a me ch'èbbi natàli
illùstri, nobbilìssimi e pperfètti,
da fàre invìdia a Pprìngipi Reàli?".
"Tu chë Nnatèle...Pàsqu'e Bbëfaníjë!!!
Të lu vu' mèttë jìnt'ê cerëvèllë
ca quìllë ca ti' nghèp'è ffandasíjë?...
'A mòrte 'u sa' ched'è...è 'na lëvèllë.
'Nu rre, 'nu ggiùdëcë e lu pèp'a Rrómë,
trascènnë stu cangèllë, ha mmìss'a ccùndë
ca ha ppèrzë tùttë, 'a vítë e ppúrë 'u nómë:
tu në nd'ha' fàttë angórë stu rëjassùndë?
Perciò, stàmmë a ssëndì...sènza currívë,
sëppùrtëmë, a tte chë ttë në mbòrtë?
Sti paggljaccètë 'i fànnë sckìtt'i vívë:
nu' símë sèrjë...appartënímë â mòrtë!".
Tradotta in dialetto di San Severo (FG) da Attilio Littera
|